Zdjęcia z trasy

Konferencja

Jesteśmy Kościołem pielgrzymującym. Drugi Synod Diecezji Siedleckiej

Kościół pielgrzymujący na ziemi jest i musi pozostać wspólnotą nawracających się grzeszników. Dzięki nawróceniu swoich członków, Kościół odzyskuje coś z pierwotnego piękna wspólnoty świętych. Nie można nawrócić się raz na zawsze. Dlatego „Chrystus wzywa pielgrzymujący Kościół do nieustannej reformy, której Kościół, rozumiany jako instytucja ludzka i ziemska, wciąż potrzebuje" .
W jaki sposób dokonuje się oczyszczenie Kościoła? Na czym polega prawdziwa reforma w Kościele? Według jakiego kryterium winna być przeprowadzona we współczesnym świecie? To tylko niektóre pytania, z którymi konfrontowali się już pierwsi chrześcijanie. Skuteczne narzędzie odnowy Kościoła i chrześcijańskiego życia upatrywali oni między innymi w synodach. Za pomocą synodów także dzisiaj Kościół kontynuuje praktykowaną od czasów apostolskich drogę nawrócenia i pokuty oraz podejmuje wspólnotową refleksję nad doniosłymi i złożonymi zagadnieniami doktrynalnymi, moralnymi i duszpasterskimi.
1. Czym jest Synod diecezjalny?
Słowo „synod" pochodzi z języka greckiego, oznacza zejście się i pójście wspólną drogą. Synod jest wyjątkową „pielgrzymką" - wspólnie odbywaną drogą w kierunku Boga i drugiego człowieka. Według Kodeksu Prawa Kanonicznego synod diecezjalny jest zebraniem doradczym, składającym się z prezbiterów, osób konsekrowanych i wiernych świeckich Kościoła lokalnego, zwołanym i prowadzonym pod przewodnictwem biskupa diecezjalnego, dla ponownego opisania i odnowienia w świetle Ewangelii oblicza Kościoła partykularnego (por. kan. 460 KPK). Na synodzie diecezjalnym biskup – korzystając z pomocy ekspertów w zakresie wiedzy teologicznej i prawniczej, jak również wysłuchując zdania różnych zespołów – wypełnia w sposób uroczysty urząd i posługę pasterzowania swoją owczarnią, dostosowując do lokalnych warunków przepisy i normy Kościoła powszechnego, a także wytyczając kierunek posługi duszpasterskiej w diecezji.
Synod jest przede wszystkim wydarzeniem doświadczenia eklezjalnego i duchowego, przeżywanym w Kościele lokalnym. Pobudza hojność i entuzjazm, zaangażowanie osób świeckich, pomaga lepiej uświadomić sobie sytuację Kościoła. Jest okazją do żarliwych i znaczących celebracji liturgicznych; umożliwia wzajemne wysłuchanie się osób wywodzących się z różnych środowisk. Tym samym synod wyraża udział całej wspólnoty w zarządzaniu sprawami Kościoła. Jest aktem współodpowiedzialności i współzarządzania, aktem komunii [...] Synod jest zatem wyrazem sensus fidelium wspólnoty diecezjalnej, zgromadzonej wokół swego biskupa .
Synodowi przewodniczy biskup diecezjalny i jest jego jedynym prawodawcą. Synodalna pozycja biskupa nie oznacza jego izolacji od pozostałych członków wspólnoty diecezjalnej, lecz stawia go jako pasterza i prawodawcę potwierdzającego słuszność podejmowanych przez wspólnotę diecezjalną wysiłków i jej oparcie w nurcie jedności z Kościołem powszechnym . W odniesieniu do prezbiterów naznaczonych jednym kapłaństwem, choć odmiennym stopniem sakramentu święceń, można mówić o ich podporządkowaniu biskupowi jako głowie prezbiterium Kościoła lokalnego. Ich obecność na synodzie daje wyraz i potwierdza łączność we wspólnym kapłaństwie, a zarazem troskę o cały Kościół lokalny, w którym pełnią posługę świętych szafarzy. Mimo, iż prezbiterzy posiadają głos doradczy, nie przeszkadza to jednak, by nie tylko proponowali biskupowi konkretne rozstrzygnięcia zagadnień synodalnych, ale uczestniczyli także w pracach poszczególnych Komisji czy w przygotowaniu końcowych dokumentów.
Wezwani na synod wierni świeccy oraz osoby konsekrowane, jako pełnoprawni jego uczestnicy posiadający, podobnie jak prezbiterzy, głos doradczy, w odniesieniu do Kościoła lokalnego realizują swą misję płynącą z uczestnictwa w kapłaństwie powszechnym. W porządku synodalnym Kościoła ten głos doradczy stanowi wkład w podejmowanie współodpowiedzialności za życie i dobro wspólne diecezji, a zarazem ze strony biskupa jest
wsłuchiwaniem się w zmysł wiary obecny w Ludzie Bożym. Oznacza to, że chociaż zmysł wiary zostaje podporządkowany nauczaniu i świadectwu wiary biskupa, które ma moc wiążącą, to jednak w procesie formowania się stanowiska doktrynalnego i dyscyplinarnego winni mieć swój udział wszyscy wierni, także przez bogactwo własnych darów i charyzmatów.
2. Jakie są cele synodu diecezjalnego?
Celem synodu jest wsłuchiwanie się w to, co mówi dzisiaj Duch Święty do Kościoła, wypracowanie i wdrożenie nowych form duszpasterskich, aby jak najlepiej odpowiadały one wymogom wciąż zmieniającej się rzeczywistości społecznej i kulturowej oraz duchowym potrzebom wiernych. Synod stwarza okazję, aby w duchu wiary odpowiedzieć na wyzwania współczesnego czasu, jeszcze bardziej otworzyć się na Ducha Jezusa Chrystusa, by Jego mocą odczytać na nowo naszą chrześcijańską tożsamość i zadania stojące przed wspólnotą diecezjalną.
Celem Synodu jest pomoc biskupowi dla dobra całej wspólnoty diecezjalnej przez: pogłębienie jedności biskupa z prezbiterium i całą wspólnotą diecezji, troska o dobro duchowe wiernych, ożywienie aktywności duszpasterskiej, pogłębienie życia chrześcijańskiego ludu Bożego, troska o świadome uczestnictwo wiernych w liturgii Kościoła, rozbudzenie odpowiedzialności wiernych za Kościół i pogłębianie świadomości eklezjalnej, troska o jak najgłębsze zespolenie duchowe wiernych z Chrystusem i między sobą, korygowanie ewentualnych błędów w zakresie doktryny i obyczajów, jeśli takie ujawniają się w diecezji .
Ważnym celem synodu jest pomoc biskupowi w pełnieniu jego misji nauczania, uświęcania i pasterzowania w diecezji. Synod przez swoją działalność ma zaktywizować wszystkich wiernych do włączenia się w dzieło nowej ewangelizacji, zatroszczyć się o ożywienie wspólnot parafialnych, ruchów i stowarzyszeń, wskazując na potrzebę szerokiej współpracy osób duchownych ze świeckimi. Chodzi o autentyczną odpowiedzialność święckich za Kościół, a także ich obecność we wszystkich strukturach duszpasterskich, zwłaszcza radach diecezjalnych i parafialnych. Niezwykle ważna jest ich obecność w katechezie, liturgii, działalności charytatywnej i misyjnej oraz w przestrzeni społeczno-politycznej .
3. Jaki jest aktualny stan pracy synodalnej w diecezji?
Drugi Synod Diecezji Siedleckiej został uroczyście otwarty przez Biskupa Siedleckiego Zbigniewa Kiernikowskiego, w niedzielę 10 czerwca 2012 r. Synod ma własną witrynę internetową , logo, hymn oraz hasło. Hasłem synodu są słowa: ŻYJĄC MOCĄ CHRZTU. Przypominają one, że Kościół tworzą ludzie „pogrzebani w chrzcie, wskrzeszeni przez wiarę w moc Boga" (por. Kol 2,12). Chrzest jest wydarzeniem, które otwiera przed człowiekiem proces specyficznego wzrostu przez zjednoczenie się z Jezusem Chrystusem, który przyjmując na siebie niesprawiedliwą śmierć, objawił nowe życie. Dlatego hasło synodu zawiera w sobie swego rodzaju zaczyn i wyznacza kierunek działań podejmowanych podczas prac synodalnych. Razem zaś z logo i hymnem są jego znakiem rozpoznawczym.
Zanim nastąpiło uroczyste otwarcie synodu, Biskup Siedlecki Zbigniew Kiernikowski ustanowił Komisję Przygotowawczą, Sekretariat i Stały Zespół Synodalny. Została też przeprowadzona konsultacja wśród diecezjan. Pomocnym zarysowaniem problematyki i jednocześnie próbą zainteresowania nią wiernych był wstępny dokument o nazwie Lineamenta. Diecezjanie należący do różnych stanów i form uczestnictwa w życiu kościelnym, w świetle zawartych tam treści, podjęli refleksję i zgłosili do Sekretariatu Synodu swoje uwagi i postulaty. Po rzetelnym opracowaniu tych sugestii, został wydany dokument Instrumentum laboris, w którym są zarysowane kwestie, mające być przedmiotem obrad Synodu.
„Tekst Instrumentum laboris – przypomina we wstępie do tego dokumentu bp Z. Kiernikowski - można porównać do zgromadzonego i po części uporządkowanego materiału do wykonania mozaiki. Będzie ona złożona z wielu elementów, odnoszących się do kwestii doktrynalnych, duszpasterskich i administracyjno-prawnych. Wspomina się w nim również o pewnych aspektach, które domagają się pogłębionej refleksji, zaadoptowania do naszych lokalnych warunków i zintegrowania z ogólnymi normami prawa kościelnego. Dotyczy to zwłaszcza naszej odpowiedzialności za Kościół, większego dostępu do słowa Bożego i lepszego rozumienia życia diecezji i parafii, czego konsekwencją byłby nowy zapał misyjny i duszpasterski w obwieszczaniu Dobrej Nowiny bliskim i dalekim, a także ożywczy wpływ na rzeczywistości ziemskie, przyczyniający się do budowania relacji międzyludzkich zgodnie z zamysłem Pana Boga".
4. Jak będą przebiegać dalsze prace Synodu?
Synod składa się z wiernych, którzy weszli do niego z racji pełnionego urzędu, bądź zostali wyłonieni w wyborach, bądź też mianowani przez Biskupa Siedleckiego (kan. 463 §1n.). Osobnymi dekretami bp Kiernikowski powołał Komisję Główną, Komisje i Podkomisje Synodalne oraz Sekretariat Synodu, których zadaniem będzie opracowanie projektów przeznaczonych do statutów synodalnych i przedstawienie ich na sesjach plenarnych Synodu. Uroczysta inauguracja Synodu, rozpoczęła drugą fazę, czyli Synod właściwy. Odtąd praca synodalna będzie polegała na spotkaniach powołanych Komisji, odbywaniu Sesji Plenarnych oraz równoległych spotkaniach Zespołów Synodalnych.
Biskup Siedlecki ustanowił zgodnie z Regulaminem Synodu 8 Komisji i 24 Podkomisje. Ustanowione zostały:
a) Komisja ds. Przekazu Wiary
- Podkomisja ds. Nowej Ewangelizacji i Inicjacji Chrześcijańskiej
- Podkomisja ds. Katechezy i Szkół Katolickich
- Podkomisja ds. Mediów i Publikacji Katolickich
- Podkomisja ds. Wspierania Misji
- Podkomisja ds. Ekumenizmu
b) Komisja ds. Kultu Bożego
- Podkomisja ds. Sakramentów i Sakramentaliów
- Podkomisja ds. Muzyki i Śpiewu Kościelnego
- Podkomisja ds. Formacji Liturgicznej
c) Komisja ds. Duchowieństwa Diecezjalnego
- Podkomisja ds. Wyższego Seminarium Duchownego
- Podkomisja ds. Formacji Stałej
- Podkomisja ds. Życia i Współpracy
- Podkomisja ds. Emerytów i Rencistów
d) Komisja ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego
e) Komisja ds. Wiernych Świeckich
- Podkomisja ds. Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich
- Podkomisja ds. Udziału w Życiu Społecznym i Politycznym
f) Komisja Duszpasterska
- Podkomisja ds. Formacji Katechumenalnej
- Podkomisja ds. Duszpasterstwa Małżeństw i Rodzin
- Podkomisja ds. Duszpasterstwa Młodzieży
- Podkomisja ds. Duszpasterstw Specjalistycznych
g) Komisja ds. Administracyjno-Ekonomicznych
- Podkomisja ds. Utrzymania i Finansowania Instytucji Diecezjalnych
- Podkomisja ds. Budownictwa i Zarządzania Dobrami Parafialnymi
- Podkomisja ds. Ochrony Zabytków i Muzeum Diecezjalnego
- Podkomisja ds. Cmentarzy Katolickich
- Podkomisja ds. Działalności Charytatywnej i Diecezjalnej Caritas
- Podkomisja ds. Pracowników Kościelnych
h) Komisja Historyczna
- Podkomisja ds. Opracowania Dziejów Diecezji
- Podkomisja ds. Dziedzictwa Historycznego Parafii
Organizacyjnie nasz synod posiada strukturę sztabowo-liniową. Obok duchowego uczestnictwa wszystkich wiernych otaczających modlitwą, postem i pokutą prace członków Synodu zaangażowanych w dzieło odnowy Kościoła diecezjalnego, synod będzie funkcjonował przez wielorakie formy zebrań: uroczyste Sesje Plenarne na otwarcie i zamknięcie synodu; zwyczajne Sesje Plenarne, zebrania Komisji Głównej Synodu, posiedzenia Komisji i Podkomisji Synodalnych; a nade wszystko spotkania Parafialnych i Ponadparafialnych Zespołów Synodalnych.
„Praca synodu będzie przebiegała hierarchicznie – od głowy do poszczególnych członków, czyli od głosu Biskupa diecezjalnego przez Sesję Plenarną i Komisję Główną do Zespołów Synodalnych i wiernych w parafiach. Ale również będzie przebiegała od członków do głowy, czyli od głosu diecezjan, ujawniających swoje potrzeby, uwagi i pragnienia duchowe, przez Zespoły Synodalne do Komisji Głównej, której przewodniczącym jest Biskup. Zwieńczeniem tych działań będzie uchwalenie Statutów II Synodu Diecezji Siedleckiej, a w wymiarze duszpasterskim owocem prac synodalnych – jak Pan Bóg pozwoli, a słabość ludzka nie przeszkodzi – będzie oczekiwane odnowienie oblicza Kościoła diecezjalnego na poziomie ewangelizacyjno-formacyjnym, administracyjno-prawnym oraz organizacyjno-instytucjonalnym" .
Najprostszym sposobem zaangażowania się w działalność Drugiego Synodu Diecezji Siedleckiej – dostępnym dla każdego – jest modlitwa, uczestnictwo w liturgii i katechezie synodalnej, a także włączenie się w prace Zespołów Synodalnych, które powstaną w każdej parafii.
5. Na czym będzie polegała praca w Zespołach Synodalnych?
Zespoły Synodalne zarówno parafialne jak i ponadparafialne obok Komisji synodalnych są ważnym ogniwem w strukturze II Synodu Diecezji Siedleckiej. W zależności od zaangażowania poszczególnych członków, zespoły te mogą stać się środowiskiem, w którym wierni pod przewodnictwem moderatora (proboszcza lub jednego z duszpasterzy) bądź też odpowiedzialnego świeckiego podejmą refleksję nad tematami, którymi aktualnie żyje Kościół. Zgodnie z Regulaminem „działalność Zespołów Synodalnych ma być jednym z ważnych elementów tworzących pastoralny charakter Synodu. Ma przyczynić się do podjęcia problematyki synodalnej przez jak najszersze kręgi wiernych i być konkretną formą ich uczestnictwa w ważnych sprawach Diecezji Siedleckiej. Należy zatem dokładać troski, aby zawiązujące się Zespoły od początku wzbudzały zainteresowanie diecezjan, w trakcie Synodu prawdziwie otwierały uczestników na życie kościelnej wspólnoty, a w przyszłości – o ile okaże się to możliwe – stały się początkiem trwałych grup prowadzących pogłębione życie duchowe oraz aktywnie działających w Kościele" (Regulamin§ 41).
Zespół Synodalny powstaje zasadniczo z inicjatywy duszpasterza. Z podobną inicjatywą mogą wystąpić również osoby konsekrowane bądź wierni świeccy. Zespoły Synodalne będą powołane w każdej parafii naszej diecezji. Mogą powstawać także wśród wiernych przynależących do stowarzyszeń i wspólnot ponadparafialnych. „Jest wskazane tworzenie Zespołów skupiających prezbiterów, osoby konsekrowane, młodzież szkół ponadgimnazjalnych, młodzież akademicką, młodzież pracującą, młodych małżonków, małżonków w zaawansowanym wieku, osoby starsze i samotne, nauczycieli, pracowników służby zdrowia, prawników itp. W zależności od zasięgu działania oraz liczby członków danej wspólnoty, mogą to być Zespoły ogólnodiecezjalne lub regionalne" (Regulamin§ 55).
Od kandydata na członka Zespołu Synodalnego wymagane są odpowiednie postawy i cechy osobowe, takie jak zaangażowanie w życie parafii, umiejętność współpracy z innymi ludźmi, zdolność prowadzenia rzeczowej dyskusji, podstawowa wiedza na tematy związane z wiarą chrześcijańską, życiem Kościoła i współczesnymi wyzwaniami.
Zespół Synodalny, włączając się aktywnie w prace synodu, będzie mógł wpływać inspirująco na otoczenie, zachęcając innych wiernych do modlitwy za synod, do udziału w liturgii, katechezie synodalnej oraz do twórczej współpracy. Oprócz prac zleconych Zespołowi przez Komisję Główną Synodu, jego członkowie mogą również omawiać te problemy, które sami podjęli, albo ktoś spoza Zespołu im powierzył do rozpatrywania. Z powyższego wynika, że niezbędny jest regularny kontakt Zespołu Synodalnego z Komisją Główną, realizowany za pośrednictwem Sekretariatu Synodu.
„Cykliczne spotkania Zespołów winny składać się z części liturgicznej oraz konferencyjno-dyskusyjnej. Zaleca się, aby były one organizowane w soboty wieczorem lub w niedziele.
1º część liturgiczna może polegać na przeprowadzeniu celebracji słowa Bożego, odprawieniu nieszporów lub sprawowaniu Eucharystii. W tej części powinni uczestniczyć razem członkowie wszystkich Zespołów istniejących w parafii, angażując się czynnie w przygotowanie liturgii. Trzeba też do udziału zachęcać parafian spoza Zespołów;
2º w części konferencyjno-dyskusyjnej członkowie Zespołów zapoznawszy się z materiałami otrzymanymi z Sekretariatu Synodu, powinni mieć możliwość zabrania głosu. Po dyskusji, która ma ukazać możliwie szerokie spektrum różnych opinii, należy dążyć do sformułowania wspólnej konkluzji, zapewniając jednak każdemu prawo zgłoszenia zdania odrębnego (votum separatum);
3º sekretarz Zespołu z przebiegu spotkania sporządza protokół, a zwięźle ujętą konkluzję (łącznie z ewentualnymi propozycjami rozwiązań i zdaniami odrębnymi) w ciągu tygodnia przesyła drogą elektroniczną do Sekretariatu Synodu, z informacją o dacie spotkania i liczbie uczestników" (Regulamin§ 51).
Podstawę prac w Zespole Synodalnym stanowią przede wszystkim: Pismo Święte, dokumenty Soboru Watykańskiego II, Katechizm Kościoła Katolickiego, Kodeks Prawa Kanonicznego, nauczanie papieskie (szczególnie bł. Jana Pawła II i Benedykta XVI), nauczanie Biskupa Siedleckiego. Głównym przedmiotem prac Zespołu Synodalnego są materiały przesłane przez Sekretariat Synodu. Ponadto sprawy bieżące, które nurtują członków Zespołu mogą stanowić przedmiot wspólnej pracy.
W wyniku wspólnej dyskusji w Zespołach Synodalnych powstaną uwagi i opinie na temat podejmowanych zagadnień. Mogą też zrodzić się konkretne propozycje i postulaty dotyczące duszpasterstwa i poszczególnych aspektów życia diecezji. Ich zwięzłą syntezę należy na piśmie przesłać do Sekretariatu Synodu. Będą później uwzględnione w pracach poszczególnych Komisji, a także przy redagowaniu propozycji Statutów synodalnych.
Zakończenie
Drugi Synod Diecezji Siedleckiej pozwoli nam konkretnie doświadczyć, że jesteśmy Kościołem pielgrzymującym, zwołanym przez Pana, by budować prawdziwą wspólnotę braci i sióstr, żyjących mocą Chrztu. Synod pomoże nam odkryć niezwykły skarb ukryty głęboko w naszych sercach, jakim jest pragnienie życia w komunii z Bogiem i drugim człowiekiem. W czasie synodu wielokrotnie będziemy przebywali razem na modlitwie, słuchaniu słowa Bożego, celebrowaniu liturgii i we wspólnocie wierzących. Nie tylko Komisja Główna będzie się gromadziła co jakiś czas, nie tylko będą się odbywały Sesje Plenarne, na których przedstawiciele całej diecezji, zaproszeni przez biskupa do udziału w synodzie, będą pobudzani do refleksji i wymiany myśli. Będą także spotkania w parafialnych i ponadparafialnych Zespołach Synodalnych. Będziemy wspólnie podejmować refleksję i pytać się, jak wygląda przekaz wiary w naszych rodzinach i parafiach. Będziemy zastanawiali się, jak wygląda liturgia Kościoła i jak wpływa na nasze życie; co należy uczynić, aby wierni kształtowali swoją mentalność w świetle słowa Bożego? Jak realizować dzieło nowej ewangelizacji? Ale także popatrzymy na konkretne problemy duszpasterskie: jak wygląda sytuacja naszych księży i sprawa powołań, jak wygląda życie osób konsekrowanych, ludzi świeckich i ich zaangażowanie w budowanie wspólnoty Kościoła. Przyjrzymy się współczesnym wyzwaniom i problemom, przed którymi stają rodziny, małżeństwa, młodzież, dzieci, osoby w podeszłym wieku i samotne. Będziemy przyglądać się również pracy naszych mediów, strukturom diecezjalnym, wszystkim istotnym dla nas dziedzinom życia. Szczegółowymi problemami zajmą się Komisje Synodalne, przygotowujące projekty dokumentów, ale wszyscy razem będziemy dokonywali refleksji nad życiem naszej diecezjalnej wspólnoty. I wszyscy razem będziemy się uczyć, co znaczy dzisiaj żyć po chrześcijańsku, czyli mocą chrztu.
W trudach pracy synodalnej umacnia nas i wspomaga przekonanie, że sam Chrystus, Pan żniwa, jest z nami i nieustannie prowadzi swój lud. Jezus Chrystus jest niewyczerpanym źródłem misji Kościoła. Nikt z nas nie może się uchylać od Jego wezwania: „Idźcie i wy do mojej winnicy" (Mt 20,3-4). „To wezwanie dotyczy nie tylko biskupów, kapłanów, zakonników i zakonnic, ale wszystkich, także świeckich, których Bóg wzywa osobiście, powierzając im do spełnienia misję w Kościele i w świecie" .
Jako wierzący w Chrystusa, świadomi godności swego chrześcijańskiego powołania, dołóżmy starań, aby dzieło synodalne, będące wspólną drogą duchownych, osób konsekrowanych i wiernych świeckich rzeczywiście odnowiło oblicze naszej diecezji.