Gazeta Wybiórcza dostrzegła Radzyń, więc radość w całej wsi. Trochę szkoda, że akurat miast chwalić ganią, ale, ogólnie rzecz biorąc, dzięki artykułowi na stronie głównej portalu GW więcej ludzi dowie się o Pałacu niż z niejednego folderu.

Z polemiką i objaśnieniem sprawy pospieszył nasz Naczelny Wydawca, prezentując punkt widzenia rzecznika zasady ,,user friendly” (podobnymi torami zdaje się również biec, cytowana w GW wypowiedź p. burmistrza Kowalczyka), co – nie wchodząc w szczegóły – budzi moją sympatię. Dla kontrastu zupełnie nie uspokaja mnie cytowana wypowiedź p. Maraśkiewicza, który wiele razy dał się poznać jako czujny i zdeterminowany obrońca podlaskich dawności, a tu nagle mu drogę przez najgłówniejszy zabytek przeprowadzili...

Pałac się rzeczywiście nie zawali, zaś komunikacyjny węzeł gordyjski został rozcięty precyzyjnie; o ile pod względem estetycznym kawalkada samochodów na dziedzińcu nie podoba mi się zupełnie, o tyle świadomość, że burmistrz niełatwą sprawę ,,wziął na klatę”, zniechęca mnie do kontestacji. Lepiej, kiedy decyzje podejmuje się zdecydowanie niż w trybie ,,ciamciaramcia”.

Sprawa wydaje się jednak mieć szerszy kontekst. Historia z drogą przez dziedziniec jest chyba tylko przysłowiowym piórkiem, pod którym ugiął się wielbłąd. Prawda jest bowiem taka, że przygodny turysta i bez owej drogi może być zawiedziony wizytą w domostwie Potockich. Doceniając starania magistratu, Starostwa, osobiste zaangażowanie parlamentarzystów (ze szczególnym wskazaniem na p. Sławeckiego) oraz wysiłki wielu ludzi dobrej woli i pięknej wyobraźni, powiedzieć jednak trzeba, że ciągle mówimy o Pałacu bardziej w sensie potencjału niż realnego bogactwa. To, że na dzień dzisiejszy parking i droga na dziedzińcu nie stanowią wielkiego problemu, wynika wyłącznie z tego, że i bez nich powodów do spędzenia przed naszą perełką więcej niż kwadransa po prostu nie ma. Nieuczciwe intelektualnie byłoby tu mówienie o skali zaniedbań ewentualnie próby wskazywania szczegółowych powodów takiego stanu rzeczy, zresztą niewiele by to wniosło. Bardziej interesuje mnie perspektywa na przyszłość, a jest ona ciągle niejasna. Owszem, od czasu do czasu na różnych forach dochodzi do burzy mózgów, rozmaite osoby zgłaszają jakieś pomysły. Dużą robotę koncepcyjną podjął rzeczony poseł Sławecki, wciągając w radzyńskie sprawy wiele kompetentnych osób z Warszawy i nie tylko. Krok po kroczku realizowane są działania renowacyjne (ukończona jedna fasada, zabiegi o sfinansowanie kolejnej, jest projekt renowacji rzeźb). Odnoszę jednak wrażenie, że nadeszła pora na jakieś decyzje strategiczne, bo moment ku temu sposobny: w przewidywalnym czasie wyprowadzi się Sąd, jest miejsce po Archiwum. Myślenie inżynieryjne, ukierunkowane na zadbanie o pałacową substancję i funkcjonalność, musi być uzupełnione o wyraźny sens kulturotwórczy. I wtedy nie ma przebacz: nawet 40 letnia tradycja parkowania nie powinna obronić żadnych elementów psujących piękno koncepcji Jakuba Fontany. Do tego czasu – nie czarujmy się – byle nikt się ze straganami z marchewką nie rozstawił, to nie ma o co kopii kruszyć.