Chwilę po tym, jak przywitała nas kalendarzowa wiosna nadchodzi Wielkanoc.

Budzi się do życia nie tylko przyroda wokół nas, ale również i my sami. A wiosna? Pączki na drzewach i krzewach, coraz głośniejszy świergot ptaków i pierwsze cieplejsze promienie słońca wprawiają nas w lepszy nastrój. Przypływ energii sprawia, że z ochotą zabieramy się do przygotowań związanych z polską tradycją wielkanocną.

Wielkanoc obchodzimy hucznie od setek lat. Na przestrzeni wieków pogańskie zwyczaje przemieszały się z obrzędami, które przyniosło ze sobą chrześcijaństwo. Staropolskie tradycje przemieszały się z tymi, które przywędrowały do nas z zagranicy. Powstałe połączenie tworzy niepowtarzalny klimat polskich świąt. Współcześnie na naszych stołach nie powinno zabraknąć staropolskiego żuru, wielkanocnej palmy poświeconej w Niedzielę Palmową, pisanek – kraszanek, święconki oraz świątecznego mazurka.

Przed laty na czas Wielkiego Postu rezygnowano z wszelkich przyjemności, także tych kulinarnych, na rzecz skromnego pożywienia, takiego jak żur czy śledzie. To mało wyszukane menu nie cieszyło się dużym powodzeniem, dlatego pod koniec 40-dniowego postu urządzano huczny pogrzeb żuru. Z radością zakopywano go poza wsią lub na obrzeżu miasta, kończąc tym samym okres umartwiania się i żałoby. Współcześnie żur awansował do rangi dania świątecznego. Niewiele ma jednak wspólnego z uboga postną zupą. Jest dużo bogatszy, okraszony podsmażonym boczkiem, jajkiem i kawałkami białej parzonej kiełbasy.

Zwyczaj obchodzenia Niedzieli Palmowej znany jest w Polsce już od średniowiecza. Tego dnia, na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy święcimy kolorowe palmy. Tradycyjnie palmy robi się ze ściętych w Środę Popielcową gałązek wierzby, będących symbolem zmartwychwstania i nieśmiertelności duszy oraz z bukszpanu, bazi i suszonych kwiatów. Najbardziej jednak znane i popularne są palemki, które przywędrowały do nas z okolic Wilna. Są one nieduże, wykonane z suszonych, barwionych na wiele kolorów kwiatów i traw.

Kolejną tradycją przekazywaną z pokolenia na pokolenie są pisanki i kraszanki, których nie powinno zabraknąć na wielkanocnym stole. Warto jednak przypomnieć, ze jajka gładkie bez wzorków to kraszanki, a wielokolorowe, barwne jajka to pisanki. Niegdyś uzyskiwano je, gotując jajka miedzy innymi w łupinach cebuli (kolor brązowy), młodym życie (zielony), płatkach ciemnej malwy (fioletowy) czy soku z buraka (różowy). Przygotowanie pisanek wymagało dużo większych umiejętności i nie lada talentu, gdyż jajka należało pokryć woskowym wzorkiem i dopiero później zanurzyć w barwniku. Często wykorzystywano motywy gwiazd, gałązek, słońca czy księżyca tworząc w ten sposób prawdziwe dzieła sztuki.

Święconka to nazwa poświęconych pokarmów spożywanych na wielkanocne śniadanie. Taką nazwą przyjęło się nazywać koszyczek z jedzeniem, który przystrojony bukszpanem i haftowanymi serwetkami zostanie poświęcony w Wielka Sobotę. Powinno się tam znaleźć szereg produktów, z których każdy mam symboliczne znaczenie. Najważniejsze są oczywiście kolorowe jajka – symbol nowego życia. Obok nich do koszyczka wkładamy kawałek chleba, babki drożdżowej, sól, wędliny oraz chrzan. Dawniej jedzenie święcono we dworach szlacheckich. Nie były to jednak małe koszyczki, ale wielkie stoły i kosze ze wszystkim, co przygotowano na niedzielne śniadanie i biesiadę świąteczną.

Wśród świątecznego jadła nie może zabraknąć słodkości. Musi tu oczywiście zagościć wielkanocna drożdżowa baba i mazurki. Przepis na mazurka przywędrował do nas prawdopodobnie z Turcji, a w polskiej tradycji zakorzenił się na stale w XVII wieku. Mazurki wyrabia się na różnego rodzaju cienkich spodach: kruchych, półkruchych a nawet waflach. Dużo bardziej istotna jest jednak masa pokrywająca ciasto. Kajmakowa, czekoladowa, serowa czy pomarańczowa to zależy od pomysłu i smaku gospodyni. Do zdobienia mazurków używa się orzechów, migdałów, rodzynek suszonych i kandyzowanych owoców, czekolady i kremów. Tradycyjny mazurek symbolizuje zakończenie postu.

Bicie dzwonów w niedzielny poranek rozpoczyna obchody najważniejszego i najbardziej radosnego święta chrześcijańskiego – WIELKIEJNOCY. Do uroczyście nakrytego stołu zasiadają członkowie rodziny. Wielkanocne śniadanie rozpoczyna się od dzielenia się święconką i składania sobie wzajemnie życzeń.

A więc drodzy czytelnicy! Przyjmijcie najserdeczniejsze życzenia, aby te wielkanocne świąteczne chwile upływały w wyjątkowej rodzinnej atmosferze z polskimi tradycjami.