W pierwszy weekend marca Zamość stał się stolicą regionalistów Lubelszczyzny. Ponad 100 osób reprezentujących kilkadziesiąt towarzystw z całego województwa uczestniczyło w dwudniowej konferencji pod hasłem „Wydawnictwa lokalne a integracja małej ojczyzny”.

Początki ruchu towarzystw regionalnych na Lubelszczyźnie datuje się na rok 1814, kiedy to założone zostało, działające do 1946 r. Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. Od 1960 roku jego kontynuatorem jest Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie. Od roku 1909 działa Towarzystwo Przyjaciół Nałęczowa a jednym z jego założycieli był Stefan Żeromski.

Natomiast obecnie w województwie lubelskim działa 130 towarzystw, które skupiają około 18 000 członków. Kim jest ta ogromna rzesza regionalistów? Otóż, są to ludzie, którym na sercu leży troska o pielęgnację tradycji, upowszechnianie historii i dokumentowanie teraźniejszości. Osiągnięciami ruchu są wydawnictwa monografii miejscowości, roczniki, miesięczniki. Innymi formami działalności są konferencje naukowe, zjazdy, jubileusze miejscowości, plenery fotograficzne i malarskie. Towarzystwa podejmują działania na rzecz upamiętniania ludzi zasłużonych dla regionu oraz tych, którzy wnieśli wkład do kultury narodowej. Duży nacisk kładą regionaliści na sprawy ochrony zabytków architektury, przyrody, miejsc pamięci, cmentarzy. Wszystko po to, aby zachować naszą tożsamość i budzić dumę z własnego pochodzenia.

W tymże ruchu- jak zresztą w każdym środowisku- ważna jest integracja, wymiana doświadczeń, poznawanie problemów i szukanie sposobów na ich rozwiązywanie. Służą temu wspomniane już zjazdy i konferencje. 6 i 7 marca spotkanie w pięknym i historycznym Zamościu przyciągnęło ponad stu członków różnych towarzystw (warto zauważyć, że pierwszego dnia liczba uczestników była podwojona. Myślę, że wpływ miały na to niezwykle ciekawe wykłady intelektualistów ze środowisk akademickich województwa a także prelekcja gościa specjalnego imprezy- Wojciecha Cejrowskiego- podróżnika i znawcy kultur). 

Organizatorami wydarzenia byli: Wojewódzka Rada Towarzystw Regionalnych w Lublinie, Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie, Zamojskie Towarzystwo „Renesans” oraz Książnica Zamojska im. Stanisława Kostki Zamoyskiego. Natomiast patronat honorowy objęli: ks. bp Wacław Depo- biskup ordynariusz diecezji zamojsko- lubaczowskiej, Henryk Matej- starosta zamojski, Marcin Zamoyski- prezydent Miasta Zamość. 

W sobotę o 11.00 w sali Consulatus Ratusza Miejskiego wszystkich przybyłych powitał Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Towarzystw Regionalnych w Lublinie- prof. zw. dr hab. Sławomir Partycki. W swoim wystąpieniu szczególnie podkreślił konieczność znalezienia nowych sposobów prezentowania dorobku naszych przodków szczególnie w kontekście dotarcia do młodego pokolenia. Wyraził również nadzieję, że konferencja przyczyni się do lepszego zrozumienia nowej rzeczywistości i wypracowania lepszych form działania.

W dalszej kolejności głos zabierali: ks. bp Wacław Depo, Wicemarszałek Województwa Lubelskiego- Arkadiusz Bratkowski, starosta zamojskie- Henryk Matej, prezydent Zamościa- Iwonna Stopczyńska oraz prezes Zamojskiego Towarzystwa „Renesans”- Elżbieta Gnyp. Po okolicznościowych przemówieniach rozpoczęła się stricte merytoryczna część konferencji. Zainaugurował ją prof. zw. dr hab. Karol Klauza- dyrektor Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej  Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Profesor wygłosił wykład, którego temat brzmiał „Język symbolu w publicystyce regionalnej”. Tuż potem „Socjologiczne aspekty budowania tożsamości małych ojczyzn” omówiła dr Anna Sugier- Szerega. I wreszcie przyszedł czas na oczekiwaną przez wszystkich prelekcję redaktora Wojciecha Cejrowskiego. Mówca kazał na siebie czekać, ale dłużące się minuty poszły w zapomnienie, bo półgodzinny wykład „Fenomen kultur lokalnych- upowszechniać czy chronić. Uwagi na bazie doświadczeń podróżniczych” był rewelacyjny. Erudycja, dowcip, nonszalancja (od stroju poczynając) i- nazwę to- pozytywna arogancja sprawiły, że publiczność chłonęła każde słowo.

Późnym popołudniem wszyscy uczestnicy przenieśli się z Ratusza do Książnicy Zamojskiej im. Stanisława Kostki Zamoyskiego. Tam dokonano nadania Działowi Informacyjnemu, Bibliografii i Wiedzy o Regionie imienia Zygmunta Klukowskiego. Następnie wysłuchano wykładu mgr Danuty Kawałko (dyrektor Książnicy Zamojskiej)- „Czasopisma regionalne na Lubelszczyźnie”. Napięty harmonogram pierwszego dnia konferencji zakończyły warsztaty. Poprowadzili je: prof. zw. dr hab. Karol Klauza „ Typologia symboli w integracji regionalnej”, red. Czesława Borowik „Integracja małych ojczyzn przez historię. Doświadczenia Centrum Historii Mówionej PR Lublin” oraz mgr Grzegorz Winnicki „Edytorstwo medialne, zasoby biblioteczne w dziele integracji regionalnej”.

Wieczorem wszyscy regionaliści spotkali się na uroczystej kolacji, podczas której przy suto zastawionym stole i dźwiękach Krasnobrodzkiej Kapeli Ludowej, mogli wymienić się spostrzeżeniami i wrażeniami. 

Drugi dzień konferencji rozpoczęła msza święta odprawiona w Katedrze pod wezwaniem św. Tomasza Apostoła. Następnie organizatorzy zafundowali regionalistom wycieczkę po najpiękniejszych zakątkach Zamościa.

Ostatnim punktem dwudniowej imprezy były wykłady. Mgr inż. Janusz T. Panasiewicz zreferował temat „Zamość przełomu XVIII/XIX wieku Andrzej Zamoyski, Stanisław Staszic, Kajetan Koźmian”, a dr Jacek Feduszka- „Drukarstwo i oficyny wydawnicze w Zamościu i regionie do połowy XX wieku”. 

Wszyscy regionaliści uczestniczący w konferencji jednogłośnie przyznali, że są bogatsi o nowe myśli i doświadczenia, które będą mogli przenieść do swoich małych ojczyzn.

Na koniec nadmienię, że Radzyńskie Towarzystwo Regionalne reprezentowali: Piotr Matysiak oraz skromna osoba autorki tegoż tekstu.

O czym mówił Wojciech Cejrowski będzie można przeczytać w najnowszym numerze „Radzynianki”, który ukaże się w przyszłym tygodniu.

{morfeo 272}

{morfeo 273}