{xtypo_dropcap}D{/xtypo_dropcap}zisiaj przypada 66. rocznica rzezi na Wołyniu. Z Radzynia wcale nie tak daleko nam na Wołyń, odległe to już jednak czasy i niewielu wie co wtedy się działo. Dlatego publikujemy dzisiaj felieton Arka Kulpy, który przybliża nam tematykę trudnego sąsiedztwa Polski i Ukrainy.

Stosunki naszego kraju i Ukrainy poprawiły się znacznie w ciągu ostatnich kilku lat. Wcześniej były bardzo napięte. Wszyscy pamiętamy konflikt dotyczący Cmentarza Orląt Lwowskich. Ale od czasu  „Pomarańczowej Rewolucji” są coraz lepsze. Lecz do przyjaznego współistnienia dwóch narodów nie wystarczą tylko deklaracje polityków. Konieczne jest wymazanie z historii tych narodów „białych plam”, które wywołują wzajemną niechęć.

Dzieje Polski i Ukrainy są obfite w krwawe wydarzenia. W tym roku obchodzimy 66-ą rocznicę wydarzeń na Wołyniu, kiedy to bandy UPA mordowały całe wsie i osady polskie. Nacjonaliści ukraińscy wymordowali w latach 1942- 1944 ok. 60 tysięcy Polaków. Od października 2007r. leży w Sejmie projekt ustawy, aby działania UPA skierowane przeciwko polakom uznać za ludobójstwo. Do dnia dzisiejszego projekt nie został poddany pod głosowanie. Sprawa UPA i Wołynia cały czas budzi kontrowersje a szczególnie to czy rzeź na Wołyniu uznać za ludobójstwo. Trzeba przyznać, że te wydarzenia spełniają znamiona ludobójstwa, które są zawarte w definicji sformułowanej przez polskiego uczonego Rafała Lemkina w czasie trwania Procesu norymberskiego. Definicja ta znajduje się w Konwencji o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa z 1948r. Według niej ludobójstwo to działania mające na celu zniszczenie w całości lub części jakiejś grupy narodowej, etnicznej lub rasowej. Czyż to co działo się na Wołyniu w latacz 1942-44 nie jest ludobójstwem?

Gdy mówimy o wspólnej historii Polski i Ukrainy należy wspomnieć jeszcze o jednych tragicznych wydarzeniach- mianowicie buntach kozackich z XVI i XVII w. Najkrwawszy z nich był bunt pod przywództwem Bohdana Chmielnickiego z roku 1648. Trwał on z przerwami aż do Potopu szwedzkiego z 1655r. Zarówno powstańcy jak i wojska Rzeczpospolitej prześcigały się w okrucieństwach. Najtragiczniejszym wydarzeniem tego okresu była bitwa na uroczysku Batoh nad rzeką Boh rozegrana 1 i 2 czerwca 1652r. Jest to zarazem najmniej znana bitwa powstania Chmielnickiego. Podręczniki do historii rzadko o niej wspominają.

Wojska polskie dowodzone przez nieudolnego i nielubianego przez żołnierzy hetmana Marcina Kalinowskiego starły się tam z liczniejszymi wojskami kozacko-tatarskimi dowodzonymi przez hetmana zaporoskiego Bohdana Chmielnickiego. Polacy nie słuchali swojego hetmana. Doszło do tego, że bili się nawet między sobą zamiast z wrogiem. Część wojsk samowolnie opuściła pole walki. Nic dziwnego, że ponieśli klęskę. Poległo 5 tysięcy polskich żołnierzy- wśród nich hetman Kalinowski. Około 3,5 tysiąca dostało się do tatarskiej niewoli. W tamtych czasach normalne było, że wzięty do niewoli szlachcic wykupywał się i wracał do domu. Tym razem było inaczej- wszystkich jeńców  od Tatarów wykupił Chmielnicki. Zapłacił złotem i obietnicą wydania tatarom twierdzy Kamieniec Podolski.

Rzeż zaczyna się w poniedziałek 3 czerwca o świcie. Trwa jeszcze przez cały wtorek. Chmielnicki dał rozkaz wymordowania wszystkich jeńców. Zginął kwiat polskiego rycerstwa m. in. Syn hetmana Samuel Kalinowski, generał artylerii Zygmunt Przyjemski, starosta krasnostawski - 25 letni Marek Sobieski- brat przyszłego króla polski Jana Sobieskiego. Wymordowanie kadry dowódczej i najlepszych żołnierzy otworzyło granice Rzeczpospolitej dla najeźdźców oraz było przyczyną wojny z Rosją i potopu szwedzkiego.

Rzeź na uroczysku Batoh słusznie nazywana jest przez niektórych historyków Sarmackim Katyniem.

źródło mapy: wikipedia.pl